علوفه ها
هر گونه خوراک گیاهی و پرحجم که ارزش غذایی داشته باشد و خوش خوراک هم باشد، علوفه نام دارد.

یونجه یابیده:
این علوفه ارزش غذایی زیادی دارد. یونجه به عنوان یک غذای عالی در تغذیه دام به خصوص برای گاو شیری استفاده می شود. پروتئین و کلسیم بالای این علوفه نشانه مرغوب بودن آن است. زمان برداشت یونجه وقتی است که یک سوم بوته ها به گل بنشینند. در جیره غذایی گاو شیری، بین دو تا چهار کیلوگرم یونجه در روز کافی و مناسب است.

علف باغ:
این علف در تغذیه گاو شیری و پرواری استفاده می شود. به دلیل داشتن رشته های بلند، نشخوار دام ها را زیاد می کند. به علاوه در گاوهای شیری باعث بیشترشدن چربی شیر می شود. برای جلوگیری از خارج شدن سریع خوراک های آردی از بدن دام های پرواری از این علوفه استفاده می کنند.
کاه به علت خشک و پُرحجم بودن، ارزش غذایی زیادی برای دام ها ندارد. از نظر ارزش غذایی، کاه جو از کاه گندم بهتر است. همچنین کاه گندم از کاه برنج بهتر است. برای دام های سنگین بهتر است که کاه به صورت رشته های بلند باشد. مصرف کاه باید کم و به مقدار لازم باشد. هر چه مقدار این علوفه در جیره غذایی دام ها بیشتر باشد، جلوی هضم و مصرف بیشتر غذا را می گیرد. بهتر است کاه را همیشه بعد از خوراک های دیگر به دام ها داد.
اگر کاه و علوفه های مانند آن به صورت غنی شده به دام ها داده شوند. ارزش غذایی بیشتر دارند. برای گاوهای خشک می توان مقدار بیشتری از این علوفه در جیره غذایی قرار داد.

سیلوها:
برای استفاده بیشتر و بهتر از علوفه های خشک و هضم بهتر این علوفه ها، آنها را سیلو می کنند.

خوراک های فشرده شده یا کنسانتره دامی
علوفه های آردی و خوراک هایی که از رشته های کمی تشکیل شده اند خوراک های کنسانتره ای می گویند. وقتی مقدار مشخصی از ماده هایی مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، کنجاله تخم پنبه را با تکمیل کننده های معدنی و ویتامینی مخلوط کنند، خوراک کنسانتره تهیه می شود.
برای برطرف کردن نیاز غذایی دام هایی که تولید بالایی دارند، علاوه بر علوفه باید مقدار مشخصی از کنسانتره دامی هم استفاده کرد. به گاوهای بومی و دورگ روستایی که بیشتر از هشت کیلوگرم شیر تولید می کنند، باید مقدار مشخصی کنسانتره دامی داد.
به دامداران عزیز سفارش می شود اگر خوراک را از کارخانه خریداری می کنند، در هنگام تهیه و مخلوط کردن کنسانتره در کارخانه حضور داشته باشند. به این ترتیب، می توانند کنترل کنند که از هر ماده ای به مقدار مشخص و لازم در کنسانتره مخلوط شده است و جلوی هر گونه تقلب گرفته شود.
برای تهیه کنسانتره به وسیله خود دامدار، می توانید از دستور زیر استفاده کنید. این دستور برای گاو شیری که بین ده تا پانزده کیلوگرم شیر تولید می کند، مناسب است.
مقدار جو سی و پنج تا چهل درصد، سبوس گندم سی تا سی و پنج درصد، تفاله چغندر قند هشت تا ده درصد، کنجاله تخم پنبه پنج تا هفت درصد، نمک نیم درصد و سبوس برنج شش تا هشت درصد باید باشد. به این ماده ها مقداری کربنات کلسیم یا دی کلسیم فسفات هم اضافه می کنند.